É curioso como o ostracismo pode causar deformacións e desviacións de forma e vía (respectivamente, xaora). E tamén o é que cando algo se fai demasiado grande ou, cando menos, dura demasiado tempo, hai que rematar falando diso malia que non apeteza demasiado. Non estou a falar de min nin tampouco estou a dicir que sexa o meu caso, porén, hoxe comezamos cunha serie de artigos que me quentan as entrañas e que son parte da miña propia historia.
Se unha tarde estades de lecer e queredes presumir de ampliar o voso intelecto con novos coñecementos no eido da literatura, non tedes máis que teclear no dolmen de San Guguel a palabra pulp. Ademais da banda de pop británico e o filme de Tarantino, aparecerá o concepto que nos ocupa neste artigo. Dese xeito, e adicándolle nin sequera media hora, chegaredes a ser expert@s nese fantástico e marabilloso xénero? literario. Porén, aquí está a diferenza entre ler e saber ler.
Se lemos, aprenderemos que o de pulp vén da baixa calidade do papel de polpa que se empregaba para imprimir as novelas publicadas nos anos vinte do século pasado e que tentaban, a base de aventuras frenéticas e fantasía sen límites, servir de divertimento de baixo custo para unha sociedade que non o estaba a pasar demasiado ben. Se sabemos ler, adicarémoslle un pouco máis de tempo ao asunto e darémonos conta de que, nas décadas seguintes, o nome xa non facía referencia ao papel e á súa baixa calidade senón que pasou a identificar un tipo (non xénero xa que abranguía varios) de literatura. Comento esta mudanza de identificador porque supoño que a ninguén se lle pasaría pola cabeza, a estas alturas da historia, de tachar de mala calidade a autores como H.P. Lovecraft, H.G. Wells, Isaac Asimov, Joseph Conrad ou Mark Twain entre outros e que, en ocasións, vían as súas obras publicadas en revistas pulp.
Todo isto lévanos a falar dun proxecto que naceu a finais de 2011 e que tomou, como parte do seu denominador, o termo pulp. Contos Estraños anunciouse como o ‘steam-pulp da Galiza’. Anunciouse así por facer unha homenaxe a toda esa literatura de fantasía que sería o xerme da banda deseñada e que fixo medrar mil e un soños no maxín de varias xeracións. Obviamente, non o fixo pola baixa calidade da maquetaxe nin da impresión (como mínimo igual de boa que a das grandes editoriais deste país) e, xaora, tampouco estaba no seu ánimo facelo por esperar unha baixa calidade nos seus contidos. Co paso dos anos, xa case cinco no momento de escribir este artigo, vemos que esa valentía serviu para que moitos só lle prestasen a atención necesaria para, de cando en vez, subliñar que estaba composto por autores e autoras noveis e para non lle dar creto algún por mor dos seus contidos (nada habituais na literatura galega da época). Co paso dos anos, o proxecto Contos Estraños publicou a primeira triloxía de fantasía épica galega, outra triloxía máis (por se acaso con unha non chegase), a primeira novela de steam-punk galega e, ademais, mantivo unha tirada periódica sen interrupcións (cun pequeno cambio de periodicidade no medio mais… sen interrupcións). Co paso dos anos, Contos Estraños demostrou ser o que quería ser, a forxa e, sobre todo, o investimento desinteresado en autores e autoras que estaban excluídos da maquinaria habitual de certames e/ou grandes editoriais, ofrecendo unha posibilidade a calquera que quixese escribir e que tivese algo que escribir.
Todo isto lévanos ao motivo principal deste artigo. Á vista de como van as cousas e de que neste país como non as deixes por escrito, en cinco anos máis quedas até sen o apelido, decidinme a compartir con vós a historia, a verdadeira historia, do pulp da Galiza. A partir da vindeira semana, falaremos cos autores e autoras que participaron en cada un dos números de Contos Estraños, veremos imaxes que sería mellor non ver mais que son a testemuña visual da evolución dun proxecto, dunha idea tola que leva loitando durante un lustro por facer vivir a literatura fantástica no país da fantasía, nun país que nunca debería perder a súa maxia.
Imaxe: Xosé Duncan.